Het TextielMuseum mag zich winnaar noemen van de Museumprijs 2017. Met het prijzengeld wordt een publieksweefmachine aangeschaft. Maartje sprak directeur Errol van de Werdt over de ambities en de betekenis van de prijs voor het museum. Ook sprak zij Sophie Knottnerus, medewerker Marketing bij het TextielMuseum, over de middelen die zijn ingezet om zoveel mogelijk stemmen te behalen.

Geschreven door Maartje Vos-Swinkels

Begin mei werd bekend dat het TextielMuseum, met een ruime meerderheid van de stemmen, de Museumprijs van de BankGiro Loterij heeft gewonnen. Maar liefst 32.115 mensen stemden op het Tilburgse museum. Een record in de tien jaar dat de prijs wordt uitgereikt. De prijs bedraagt 100.000 euro en het dragen van de titel Museum van het jaar 2017. Wat betekent de titel Museum van het Jaar 2017 voor het TextielMuseum? Directeur Errol van de Werdt: “Het winnen van de prijs is erkenning voor de innovatieve dingen die we als museum doen. En voor het moderne, samenhangende museumconcept dat wij ontwikkeld hebben. Het is mooi dat een professionele vakjury uit het veld ons nomineerde.”

Het museum heeft verschillende gebruikers: de bezoekers die meer willen weten over textiel en de textielindustrie enerzijds en aan de andere kant makers zoals vormgevers, architecten en kunstenaars. Het museum onderscheidt zich door een Museum in Bedrijf te zijn, en ‘ideale werelden’ te scheppen voor drie verschillende doelgroepen, namelijk professionals, (jonge) talenten en de bezoeker. Binnen de muren van het museum bevinden zich tentoonstellingen op het gebied van kunst, design en mode en een werkplaats, het TextielLab, waar je kunt onderzoeken, ontwikkelen en experimenteren in kleine, multidisciplinaire teams. Daarin zitten bijvoorbeeld garenexperts en mensen die de machines goed kunnen bedienen. Makers dienen een plan in via het aanvraagformulier op de website en als zij geselecteerd worden, worden ze vervolgens gekoppeld aan experts.

Het doorontwikkelen van een ambacht

Errol van de Werdt: “De museumcollectie is een bron van kennis en inspiratie. Door te kijken naar het verleden met de ogen van nu, gebruikmakend van de nieuwste technologie en moderne materialen komen er andere producten uit dan we vroeger konden realiseren. Natuurlijk kijken we ook graag vooruit. De ideale wereld voor jonge talenten creëren we door ze te faciliteren in het waarmaken van hun ideeën en hun talenten tot recht te laten komen.” Vaak gaat dit volgens de formule van meester en gezel: een ervaren persoon begeleidt een jong talent. Errol: “We merken dat die samenstelling ook zorgt voor vernieuwende ideeën. We staan voor het doorontwikkelen van een ambacht. Aan de ene kant bewaken we het ambacht en geven we dit door aan de volgende generaties en aan de andere kant kijken we hoe we met nieuwe materialen en nieuwe technieken een stap vooruit kunnen maken.” De bevindingen worden niet binnen het museum gehouden. Vanuit het buitenland is veel interesse. Errol van de Werdt reist zelf veel om over het museumconcept te vertellen. Het museum adviseert makers en andere musea en herbergt werkmogelijkheden voor buitenlandse makers.

De derde ideale wereld

“We merkten dat we voor een groep die ideale wereld nog niet volledig hadden gerealiseerd. De bezoeker kan al wel over de schouders van de makers meekijken in het TextielLab en vragen stellen. Het lab is daarmee een open source werkomgeving, waar iedereen kan zien hoe materialen gemaakt worden en hoe een ontwerpproces verloopt. Maar wat we oprecht willen is het publiek deelgenoot maken van het proces, waardoor het museumbezoek een unieke beleving wordt. Normaal gesproken is in musea het aanbod vrij eenzijdig, waarbij het museum beslist wat passend is voor de bezoeker. Wij streven ernaar de bezoeker mee te laten denken over het aanbod.”

Het TextielMuseum gaat uit van het idee dat elk mens een maker is. Of zoals Joseph Beuys al zei: “Jeder Mensch ist ein Künstler.” Ieder mens heeft behoefte aan creëren. Het gaat om het genoegen hebben om zelf iets te maken. Het museum wil de ideale omgeving maken voor dit (nieuwe) type bezoeker. Dat willen ze doen met een publieksweefmachine die de bezoeker in staat stelt met een zelf ontworpen theedoek of sjaal naar huis te gaan. Daarmee verwacht het museum een extra dimensie toe te voegen aan de beleving van de bezoeker.

Een duidelijke koers

Of de prijs van 100.000 euro voldoende is voor de weefmachine is nog niet zeker. Er moet waarschijnlijk wat geld bij. Maar zegt de directeur: “Het geld stelt het museum in staat om het concept van Museum in Bedrijf nog verder uit te werken. Het lab wordt bijvoorbeeld opnieuw ingericht en nieuwe faciliteiten worden toegevoegd aan het museum. Symbolisch en psychologisch is het winnen van de prijs een mooi moment, omdat het museum al middenin die ontwikkeling zit. De weefmachine is de ontbrekende schakel.” Wat Errol van de Werdt voor zich ziet is dat er de komende tijd een planning en begroting worden gemaakt en alle plannen vervolgens in de goede volgorde worden gezet. Er is een duidelijke koers uitgezet van 4 tot 8 jaar. Deze koers gaat de komende tijd handen en voeten krijgen. Steeds wordt een stapje gerealiseerd wat leidt tot een totaalconcept in 2022.

Maar hoe win je nou?

Errol van de Werdt vertelt dat het echt teamwork was. Van de baliemedewerker tot de directeur: iedereen zette zijn schouders eronder. Ook hadden ze geluk dat Koningsdag in Tilburg werd gevierd en de jurk en mantel van Maxima een dag daarna al te zien waren in het museum. Dit zorgde voor extra bezoekers die meteen gevraagd werden om te stemmen. De afdeling Communicatie en Marketing had een duidelijk plan gemaakt om zoveel mogelijk stemmen te winnen. Sophie Knottnerus vertelt: “We hebben eerst heel duidelijk onze doelgroepen geformuleerd. We kwamen uit op drie groepen. “De eerste groep zijn mensen die het museum een warm hart toedragen, het museum bezoeken of klant zijn van het TextielLab. Deze bezoekers zijn via nieuwsbrieven opgeroepen te stemmen, met in de nieuwsbrief een directe link naar het digitale stemformulier. Naar klanten is een mailing verstuurt en via social media zijn de online volgers gevraagd hun stem uit te brengen.

De tweede doelgroep bestaat uit mensen die mogelijk geen directe band met het museum hebben, maar wel met de stad Tilburg. Om hen te bereiken zijn oproepen geplaatst in huis-aan- huiskranten. Tilburgse bedrijven met veel medewerkers en een groot klantenbestand zijn gebeld met de vraag of zij een mailing naar hun achterban wilden versturen met een link naar het stemformulier. Ditzelfde werd ook gevraagd aan verenigingen met veel leden. “We hebben ze gewoon gebeld. De reacties waren positief, mensen wilden graag helpen.” aldus Sophie. De derde doelgroep is de groep mensen die geen band hebben met het museum en de stad, maar wel geïnteresseerd zijn in het winnen van de reis naar New York. Onder alle stemmers, ongeacht op welk museum zij stemden, werd een reis naar New York verloot. Deze mensen hebben we benaderd met campagnes als ‘Reis naar New York winnen? Stem op het Textielmuseum’.

Onzekerheid en spanning

Het lastigste van het campagne voeren is volgens Sophie dat er geen tussentijdse terugkoppeling is. Je weet niet op welke plek je staat en hoeveel stemmen je nog nodig hebt. Bezoekers en klanten vragen om feedback, maar die kun je niet geven.

Sophie sluit af met een tip voor andere musea die wellicht volgend jaar gaan strijden voor de prijs: “Zorg dat je dicht op de klik zit. Zet de link naar het online stemformulier in je nieuwsbrieven, mailings en op social media kanalen. Mensen zijn al online als ze je bericht zien en slechts een muisklik verwijderd van een stem.”